یادداشت تحلیلی: استارتاپ همراستا با سوسیال دموکراسی یا سرمایه داری؟

دغدغه این روز های من:

بیش از یک دهه از فعالیت 808 در وب فارسی میگذرد و من فردیکه تحصیلات دانشگاهی ام را در رشته عمران-سازه گذرانده ام امروز بیش از هرچیز هدف رشته خود را سازندگی جامعه اطرافم میبینم، جامعه ای که امروز از هر لحاظ در بحران محصور شده است و بیش از طرح و ساخت سازه با آجر ، فولاد یا بتن به ساخت و ساز فکری و ایدئولوژیکی برای ترمیم خود نیازمند است، البته پیش نیاز اراده به سازندگی در این قبیل موضوعات انسانی اجتماعی درک ملزومات تجربی و شناختی هست که میبایست طی سال ها فرد در زندگی و کار در اجتماع پیرامون خود کسب کرده باشد بنابراین معتقدم تنها با آزمون و خطا و زندگی درون یک سیستم کوچک شبیه سازی شده از کل جامعه میشود از مشاهده تاثیرات منفی و مثبت سیاست های اقتصادی اجتماعی کلان وضع شده در آن جامعه کسب تجربه کرد و در این بین با ارتقای دانش و مطالعه از منابع مختلف اقدام به تببین ایدئولوژی فردی خود و ارائه آن به عنوان یکی از گزینه های پیشنهادی به اطرافیان برای برون رفت از این بحران کرد. من هم در این مقطع حساس کنونی امروز تصمیم گرفتم تا در مجموعه نوشتارهای تحلیلی خودم در کنار فعالیت روزانه ام در هدایت این شبکه اجتماعی ابتدا با نگاه کلی به جامعه پیرامونم به تجزیه تحلیل سیاست های قبلی وضع شده در سایت 808 در یک دهه گذشته (به عنوان یک Pilot مدل کوچکی از جامعه پیرامون خود تحت عنوان شبکه اجتماعی که مختص مهندسین صنعت ساختمان) نگاهی موشکافانه بیاندازم.

انواع تفکرات سیاسی اقتصادی برای اداره یک جامعه:

لازم است قبل از هرچیز به انواع ایدئولوژی های سیاسی اقتصادی وضع شده در حداقل دو قرن اخیر جهان مروری کوتاه بیاندازیم. سه نوع دیدگاه رایج در نظام سیاسی اقتصادی به طور خلاصه عبارتند از:

لیبرالییسم (معتقد به دست نامرئی در بازار آزاد در تنظیم عرضه و تقاضا که منجر به سرمایه داری رفاه میشود)

در تفکر سرمایه داری همه چیز به منافع فردی و مسئولیت فردی وابسته میشود و به جای رفتن به دنبال آگاهی طبقانی، هر کس باید بتواند در فضای رقابتی حاکم بر کسب و کار یا استارتاپ خود از طریق نوآوری و کارآفرینی راه خود را پیدا کند. بدیهیست در این طرز تفکر بدبختی و خوشبختی افراد به خودشان بر میگردد. ترویچ فردگرایی از طریق چاپ و توزیع وسیع کتاب هایی که سرگذشت "کارآفرینان موفق" جهان را ارائه میکنند یکی از رویگرد های فرهنگی سرمایه داریست. از تبعات این نوع تفکر میتوان به اضافه تولیدی که منجر به سود مازاد حاصل از کاهش دستمزد کارگران یاد کرد که به تدریج سبب ایجاد کارخانه های بیکار ، بیکاری وسیع کارگران و خانه های خالی در مسکن میشود.

سوسیالیسم

در مقابل تفکر لیبرالیسمی ، تفکر سوسیالیستی فعالیتی استقلال طلبانی دموکراتیک و عدالتخواهانه ایست که مسئولیت اجتماعی و منافع عمومی را با لحاظ آگاهی طبقانی جای منافع فردی مدنظر قرار میدهد.

و راه سوم که برخی از آن سوسیال دموکراسی یا سوسیال رفورمیسم یاد میکنند (اما در عمل به گواه تاریخ شاهد به وجود آمدن نوعی نئولیبرالیسم یا پول گرایی شده است)

در تفکر سوسیال دموکراسی رشد سرمایه داری و اصلاحات اجتماعی، طبقه متوسط در حال رشدی را به وجود می آورد که اگر به درستی درک شود یاری گر عمده سوسیال رفورمیست ها در توسعه مالکیت اجتماعی و برابری خواهد بود اما طبق تجربه تاریخ این نوع طرز تفکر نتوانست بحران های عمده سرمایه داری خصوصا در شرایط بحرانی و جنگ را درک کند و ناسازگاری خود را با واقعیت های در حال ظهور نشان داد و به تدریج منجر به شکل گیری نوعی کاپیتال رفورمیسم و نئولیبرالیسم به عبارتی تغییر جهت از نظام سرمایه داری طرفدار تقاضا به سرمایه داری طرفدار عرضه شده است.

در نقد تفکر حاکم در استارتاپ ها:

اغلب فعالین استارتاپی بی شک الگوهای خود را از مدیران کارآفرین برجسته دنیا همچون استیو جابز ، بیل گیتس ، جک ما ، جف بزوس و ... با خواندن زندگی نامه های آنها (شامل تشویق به نوآوری و کارآفرینی و سرمایه داری) گرفته اند. تفکر حاکم بر مدیران استارتاپ ها اینست: ساخت کسب و کاری نوآورانه با کمک تکنولوژی از طریق جذب اعتبار از سوی سرمایه گذار برای ساخت کسب و کاری با قابلیت رشد به صورت مقیاس پذیر به نحویکه بشود در دراز مدت با جذب مداوم سرمایه به حالت اصطلاحا unicorn یا تک شاخ در آمده و سهم اکثریت بازار را تصاحب کنند و در طولانی مدت از سود کلان به دست آمده نه تنها هزینه های سرمایه گذاری اولیه را برگشت دهند بلکه به سود دائمی و قابل رشد برسند.

در طرز تفکر نئو لیبرالی ، مدینه فاضله یک استارتاپ ورود به بورس و عمومی شدن آن با جذب سرمایه عمومی برای رهایی از حجم انبوه بدهی هاییست که از اعتبارات دریافت شده به جا مانده است و این درحالیست که با سرمایه های جذب شده از بورس جنبه ای از الگوسازی موفقیت در اذهان شکل میگیرد که خود باعث ترغیب سایر افراد جامعه برای ورود به حوزه استارتاپی میباشد. اما پاسخ مشخصی برای علت موفقیت خوانده شدن این رویداد یافت نمیشود!

تامین اعتبار فرآیندی دیالکتیکی است: توسعه اعتبار اجازه میدهد نیروهای مولده رشد کنند و همزمان رشد نیروهای مولده توسعه اعتبار را مجددا تقویت میکند. به عبارت دیگر دادن اعتبارات زیاد از یک سو به عنوان انباشت مقدار زیاد بدهی هاست که از سوی دیگر به صورت مصرف محدود توده ها و محدودیت های نیروهای مولده در تداوم توسعه مجدد آنها ظاهر میگردد، اضافه تولید مشهود شده و بحران شیوع می یابد و این خود یک دور باطل است.

بایست توجه داشت در سیستم سرمایه داری طبقه متوسط به دلیل ماهیت سرمایه داری به مثابه تولید برای سود ، هیچگاه نمی تواند ارزش کامل کالاهایی را که تولید می نماید بازخرید نماید در چنین شرایطی چطور میتوان صرفا به تک شاخ شدن استارتاپمان فکر کنیم وقتی هنوز جامعه به عدالت اجتماعی و برابری دست پیدا نکرده است؟

در طرز فکر سوسیال دموکراسی جهش اقتصادی عمدتا به پدیده ای از بازار سهام و فعالیت انباشت داخلی و خارجی مرتبط بوده که در آنها فعالیت های غیر قانونی برخی سرمایه دارها نقشی برجسته بازی میکند. هنوز در ایالت متحده آمریکا صنایع کامیپوتری کمتر از 5% از اقتصاد را نمایندگی میکنند و تاثیر آن در بهره وری ناچیز بوده و این صنایع به شدت وابسته به ارزش های سهام در اختیار ایدئولوگ های راه سوم و بورس بازان بازار سهام هستند.

اینکه در حال حاضر در کشور ما برخی استارتاپ های شناخته شده امروز به جای تمرکز تلاش برای ایجاد برابری اجتماعی در تلاش صرف برای ورود به بازار بورس و تصاحب سرمایه های سرگردان موجود در این بازار برای حفظ بقای تک شاخ بودن خود هستند نشانه هاییست که برای ما یادآور بحران حباب دات کام است. (اطلاعات بیشتر)

طرز تفکر استارتاپ 808:

آنچه در 808 مدنظر بوده است اتنخاب نوعی برابری اجتماعی برای همه اقشار مهندسین کشور است که بدون توجه به رانت بلکه صرفا با استفاده از توانایی فردی خود بتوانند در آن با اراده خود پیشرفت داشته باشند تا شایسته سالاری حاکم شود (مبتنی بر دانش و مهارت)

امروز در سیستم کنونی 808 همه افراد میتوانند بدون محدودیت عضو این شبکه اجتماعی مهندسین شوند، بدون محدودیت اکانت شرکتی خود را بسازند(اطلاعات بیشتر)، بدون محدودیت امکان انتشار محتوای خود را به عنوان فروشنده یا آموزش دهنده یا ارائه دهنده خدمات مهندسی داشته باشند. (اطلاعات بیشتر) و بدون محدودیت با سایر کاربران سایت گفتگو داشته باشند (اطلاعات بیشتر)

آنچه در تفکر سوسیالیستی 808 انتخاب شده است فراهم آوردن فضایی با بستر انتخاب آزادانه برای همه افراد جهت تعریف و یا انتخاب خدمات مدنظر خود با امکان مقایسه با دیگر خدمات میباشد. در این راستا نیز مجموعه اقدامات زیر صورت گرفته است:

در سیستم 808 به جهت بالا بردن انگیزه برای کسب و کار ها همواره سود بیشتر به تولید کننده تعلق میگیرید.
سود حاصل از فروش در 808 تماما صرف ایجاد خدمات جدید برای تیم پشتیبانی و تامین زیر ساخت های 808 میشود.
گفتگو های مابین کاربران سیستم گفتگوی زنده 808 بدون هیچ محدودیتی فراهم شده است تا کاربران با اطمینان کامل از محصولات اقدام به خرید بفرمایند.
سیستم نظر دهی بعد از خرید را جهت بالا بردن شفافیت ایجاد شده است.(اطلاعات بیشتر)
با مشخص بودن اسم و مشخصات تهیه کننده محصولات شفافیت کامل را ایجاد نموده ایم.
فراهم آوردن فرصت استفاده از آموزش های رایگان تحت قالب بورسیه تحصیلی(اطلاعات بیشتر)
و از بین رفتن طبقات اجتماعی به نحویکه در 808 هر فرد با دیگری از هر لحاظ در ابتدای عضویت برابر است مگر آنکه خود با تکمیل رزومه پروفایل خود به تدریج با صرف وقت به بهتر دیده شدن تخصص های خود کمک کند.

طبیعیست در شبکه اجتماعی 808، جامعه نابرابری را حفظ نموده (چراکه هر فردیکه از خود فعالیت بیشتری نشان دهد قطعا در طولانی مدت به درآمد بیشتری هم خواهد رسید) در عین حال در این جامعه فرصت های برابر شکل گرفته در آن همراه با تشویق اشتغال و توسعه مسئولیت فردی، برای تک تک اعضا امکان استفاده حداکثری از این امکانات را فراهم می آورد که در نهایت منجر به ارزش آفرینی برای کل جامعه میگردد.

کلام آخر: شاید حق با مارکس بود!

امروز شاید بعد از تجربه نظام های اقتصادی مختلف در دو قرن اخیر وقت آن رسیده باشد که برگردیم به این سوال که آیا حق با مارکس نبود؟ شاید بد نباشد به این فکر کنیم که در اقتصاد اساسا دست نامرئی وجود ندارد بلکه این سیاست های اقتصادی ناشی از هویت انسانی ما در مالکیت اختصاصیست که ما را به سمت اضافه تولید و سود بیشتر و بیشتر و در نهایت بحران هدایت میکند. به نظر میرسد توسعه انسانی به عنوان دستاورد یک هدیه آسمانی از بالا نمی آید بلکه از طریق فعالیت خود مردم و به قول مارکس (در نظریه ماتریالیسم دیالکتیم) با عمل انقلابی به مفهوم همزمانی تغییر شرایط محیطی و فعالیت انسانی یا تغییر خود (شیوه تولید ، ارتباطات و اداره جمعی) حاصل میشود.

بنابراین با درس از تاریخ میتوان این جمله را گفت که ما امروز به تغییر جهان از طریق استارتاپ ها بیشتر از تفسیر جهان با استارتاپ نیازمندیم جمله ای که حتی استیو جابز در سال 1984 در مراسم رونمایی از اولین نسل از کامپیوترهای میکنتاش با نقل قول شعری از باب دیلن به آن اشاره داشت که "زمانه در حال تغییر است" اما شاهدیم عدم برابری اجتماعی زمانه تغییری نکرد مگر سودآوری خود کسب و کار اپل! آیا به راستی امروز و در این شرایط بحرانی منطق حاکم بر سایر استارتاپ های کشور ما همگی در همین راستا نمیباشد؟

View this post on Instagram

اندراحوالات روزهاي كرونايي امروز ما: زمانه در حال تغيير است. شايد وقتش رسيده تو شكل زندگي و كسب و كارمون بازنگري ايجاد كنيم مثلا اگه تو صنعت ساختمان كار ميكنيد كسب و كارتونو مثلا با ساخت اكانت شركتي تو ٨٠٨ بياريد تو بستر وب ..: Come writers and critics Who prophecize with your pen And keep your eyes wide The chance won't come again And don't speak too soon For the wheel's still in spin And there's no tellin' who that it's namin' For the loser now will be later to win For the times they are a-changin' بیایید ای نویسندگان و نقادانی که با قلم هایتان پیشگویی می کنید و چشمانتان را باز نگاه دارید این فرصت دیگر نصیب تان نمی شود زودتر از موعد دهان باز نکنید چرا که چرخ هنوز در حال چرخش است و معلوم نیست قرعه به نام چه کسی می افتد چرا که بازندگان امروز، برندگان فردا خواهند بود چرا که زمانه در حال تغییر است @civil808 @saze808 #coronavirus #ايران_پس_ازكرونا_چه_شكلي_خواهد_بود #the_times_they_are_a_changin_1964

A post shared by mojtaba Asghari (@mojtaba808) on May 7, 2020 at 4:36pm PDT

مطالب مرتبط:

برچسب ها:

کاربرد دنیای مجازی در صنعت ساختمان

وب‌نوشت mojtaba808

درباره نویسنده

مجتبی اصغری سرخی

مجتبی اصغری هستم ، پژوهشگر،محقق و نویسنده حوزه صنعت ساختمان ، دیوانه ای که فکر میکند میتواند دنیا را تغییر دهد ، علاقه عجیبی به وب و IT دارم. از درون دانشگاه متوجه به علاقه همزمان تکنولوژی و مهندسی عمران در خودم شدم و سعی کردم در حرفه آینده خودم این دو علاقه مندی رو با دو توانایی دیگرم در آموزش و کارآفرینی ادغام کنم و ماحصل اون شد 808 (از مهر ماه 86) و امروز امیدوارم تونسته باشم در صنعت ساختمان کشورمون با کمک همکارانم در شبکه اجتماعی 808 تغییری ایجاد کرده باشم.

برای ارسال دیدگاه وارد شوید یا ثبت نام کنید .